Mela Hisênê Batêyî

Kürtçe’de Mela; medresede okuyup feqiliği bitirmiş olanlara deniliyordu. Türkçe’de Molla denir. Feqilik Mevlana Cami’nin kitabını okumayla başlıyor ve 12 ilmi bitirene kadar sürüyordu. Mela olduktan sonra eğer kişi medresede ders vermeye başlarsa ona Seyda denir. Feqi, Mele ve Seyda kelimeleri Kürtçe’dir.

Kürtçe’de Mela; medresede okuyup feqiliği bitirmiş olanlara deniliyordu. Türkçe’de Molla denir. Feqilik Mevlana Cami’nin kitabını okumayla başlıyor ve 12 ilmi bitirene kadar sürüyordu. Mela olduktan sonra eğer kişi medresede ders vermeye başlarsa ona Seyda denir. Feqi, Mele ve Seyda kelimeleri Kürtçe’dir.
 
Her şeyden önce maalesef nasıl diğer alim ve bilginlerimiz hakkında yeterince bilgimiz yoksa, bu durum Melayê Batêyî için de geçerlidir. Sadece onların eserleri ve yaşamları hakkında değil, doğum ve ölüm tarihleri hakkında da çelişkili haberler var. Şu anda var olan bilgiler de bize oryantalistler tarafından ulaşmıştır. Hala orijinal nüshalar onların elindedir.
 
Alim, şair ve büyük bir yazar olan Melayê Batê, Hicri 820’de ( Miladi 1417 ) Hakkari’ye bağlı Bate de dünyaya geldi. Melayê Batêyî Ertuş aşiretindendir. Şiirlerinde çoğunlukla “Batê” mahlasını kullanmıştır. divanıyla yazmıştır. Mevlidinde “Bate”yi kullanmıştır. Melayê Batêyî bazen Hüseyin veya Hasan ismiyle çağrılıyordu. İsmi Hasan ve Hüseyin, lakabı ise Ahmet olabilir. Tabi bunu Allah daha iyi bilir.
 
Melayê Batêyî klasik Kürt yazarlarındandır. Eserlerinde Kürtçe’yi çok iyi kullanmıştır. Her insan diyebilir ki O, Kürtçe’yi iyi kullananların başlıcalarındandır. Çalışmalarından anlaşılıyor ki o tahsili sırasında birçok medreseyi gezmiştir. Bir çok alim ve seydadan ders almıştır. Tahsilden sonra da Kürdistan’ın birçok bölgesini gezmiştir.
 
Melayê Batêyî büyük bir alim, usta bir şairdir. Mıks’te Mir Hesen Veli’nin medresesinde okuduğu sanılıyor. Çünkü halk arasında Melayê Batêyî ve Mir Hesen Veli birbirlerinin el kardeşleri olarak biliniyordu. Her yıl 2-3 ay beraber kalıyorlardı. Bu durum onların şiirlerinden anlaşılıyor. Ömrünün son yılında yine Mîr’e veda ederek eve dönüyor. Kış günü Köyünün yakınlarındaki “Berçela Yayla”sına ulaştığı zaman ortalık kar kıyamet oluyor. Yol kapanıyor ve bahara kadar mahsur kalıyor. Bir mağara da cesedini bulduklarında kucağında son anlarında kendi halini yazdığı şiirini buluyorlar. Bazı yerleri tahrif olmakla beraber okunacak yerleri de vardır.
 
Yapılan araştırmalara göre Melayê Batêyî'nin 3 eseri vardır. Bu eserlerin en bilineni Zembilfıroş Destanıdır. İkincisi ise yüz yıllardır Kürt halkı tarafından önemli günlerde ve mevlit kandillerinde okunan Mevluda Nebi dir.
 
Kaynaklarda Melanın bir divanından bahsediliyor ancak, bu eseri günümüze ulaşamamıştır. Bunun yanısıra Melayê Batêyî'nin şiirleri günümüze ulaşmıştır.
 
Zembîlfiroş Destan’ı ise  yıllar sonra Stockholm’de basılmıştır. Divanı’nın olduğunu da Aleksander Jaba tarafından ortaya çıkarılmıştır.
 
Melayê Batêyî'nin günümüze ulaşmış en önemli eseri olan Mevlidi Nebii, ilk defa 1905’te Mısır’da basılmıştır.
 
1907 yılında da ise İstanbul’da yeniden basılmıştır. Fakat burada yazarı Hesen Ertoşî olarak sunulmuş. Bilindiği gibi Melayê Bateyi Beytüşşebap’ın Ertuş ailesinin yaşadığı Batê köyündendir.
 
Allah’ın inayetiyle bu eser bize ulaşmış. Bu da medrese eğitimi sayesinde olmuştur.
Melayê Batê 1491 yılında vefat etmiş. Batê köyünde metfundur.
 
Mewlûda Melayê Bateyî

Hemdê bê hed bo xwedayê alemîn
Ew xwedayê daye me dînê mûbîn
Em kirine ûmmeta xeyr-ûl beşer
Tabi’ê wî muqtedayê namuwer
Ew xwedayê malikê mûlkê azîm
Daye me mîrasa Qur’anâ kerîm
Dînê me kir kamîl û ni’met temam
Yanî daye me Ehmed û dar-ûs selam
Ew xwedayê bê nazîr û zûlccelâl
Bê mîsal û bê heval û bê zewal
Raziqê bê dest û pa û mar û mûr
Alîmê sirra ne gotî der sudûr
Karî sazê bende û sultannê can
Rahîm û rehman latîf û mîhrîban
Asîmanê bê sitûn Wi kir bedîd
Suretê bê xal û xat wî aferîd
Hîwîdarin em ji te şahê kerîm
Îhdîna ya rab sîrat-el mûsteqîm
Nê ji me sûc û xeta tên û sîtem
Lê ji te îhsan û xufranâ kerem
Ya rab îmanê di xwazin em mûdam
Jêrê alâya muhemmed wes-selam

GER DIVÊTIN HÛN JI NARÊ BIBIN FELAT
Bİ EŞQ Û ŞEWQ HÛN BIBÊJIN ES-SELAT


Bert û bad her zaman û an û hîn
Ey Mihemmed sed hezaran aferîn
Ey şefî’ê darûyê her illetê
Dîde û bînahîya vê ûmmetê
Deste gîr û mistaxasê herdû kewn
Bo gunehkaran penah û pişt û ewn
Sallî ya rabbî ela xeyr-ûl beşer
Ta hebin teyr û bi xwinin ber secer
Ew hebîbê ronahîya heft asîman
Herdû alem qalib ew ruh û rewan
Xakî payê Ehmed ew beyt-ûl heram
Lew şerîfîn zemzem û rikn û meqam
Sallî ya rabbî êla xeyr-il wara
Ma teşîr-ûş-şems fîs-seb’il -ûla
Fexrê îbrahîm û îsmaîl û nûh
Mustafa ê ba wefa ê ba fitûh
Ma rameyte îz rameyte gûşîdâr
Destê wî destê xweda der kâr û bâr
Sallî ya rabbî êla xetm-ir rusûl
Ma yemûc-ûl aşîqûne fis-sibûl
Ew kelîmê xweş newayê çerxî tûr
Daxîdarê bo wî sîmayê bi nûr
Ey şefî’ê sahibê alâyî hâmd
Min hene bê hed Gûneh nîsyan û âmd
Lê me hîvî wasîqe dê ez feqîr
Jîrî alâya te bim roja êsîr

Ger divêtin hûn ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hûn bibêjin es-selat


Her kesê gûhdarê mewlûda nebî
Dergehê mizgîniyan dê li vebî
Gotî wî peyxamberê alî sifet
Mewlûda min her kesê mezin biket
Ez şefî’ê wî me roja mehşerê
Dê vexwût ew tasek ava kewserê
Serfi mewlûda me yek dirhem fere
Hemberê yek kohê zêrê ehmere
Fî sebîl-îlleh bêbexşê ber feqîr
Qedrê mewlûdê bizanin hûn kebîr
Hem ji bo Bekr û Êmer hat ev xeber
Hem ji Osmân û Êlî çêbun eser
Dirhemek bêt serfê mewlûda nebî
Xeyrek mezin ji bo hasil dibî
Hem ji şêxan bû rîwayet ew xeber
Şêxê kerxî Fexrê razî bâ dîger
Her kesê hadir biket ew yek te’am
Bâ bixûr û şerbet û qedrek temam
Gazî biket îxwan û hilbêtin çira
Bête xwendin mewlûda xeyr-il wera
Tête heşrê ew digel xelqê berê
Yanî ba peyxamberanê enwerê
Her çi bînit hindî tiştê xwarinê
Dê mûbarek bit li ber vê xwendinê
Bête xwendin ger li avê ê vexût
Rehmi nazil cûmle ê îllet dibit
Bête xwendin ger li yek sikke dirav
Dê mubarek bit dirahîm bêne zehv
Her cihê lê bête xwendin rehme lê
Dê melek bêne tijî wê menzelê
Xanîyê lê bête xwendin ev salâ
Dê bibête ba’isê def’a belâ
Bo xwûdanê zadî û bo hem nûşîn
Her selatan dê bidine kerr û bîn
Dafi’ê cûmle hesûd û çav xerab
Der mezarê sehle lê redda cewab
Pir kesan dîtin keramet û eser
Ji xwendina mewlûda sultanê beşer
Her wekî hatîye gotin bê hîsab
Lê neşîm bêjim tâdwîlê Kîtab
Qedrê mewlûdê nizanim bêjim ez
Li yek hişyarbin dane bête cerge bez

Ger divêtin hûn ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hûn bibêjin es-selat

 

Girtî yek qebza ji nura xwe xweda
Gotî wê kûnî hebîbê Ehmeda
Hêj ne erş û ferş û kûrsî û qalem
Hêj ne lewh û enbîyayê muhteşem
Salîha tesbîh kirî nûra şikerf
Şeş miet elf û çihar û bîst û elf
Paşî bo wî çêkirin duwazdeh hîcab
Her yekî xweştir ji yâdî der hîsap
Qudret û ta’zîm û mînnet merhemet
Hem sa’âdet hem keramet menzîlet
Hem hîdayet hem nûbuwet rif’ete
Ta’ate yazdeh şefa’et temmete
Her yekî westabû têde çendî Sal
Lê’adet me sipare ilmê lâyezal
Her yekî tesbîhekî xas û cudâ
Daîmâ tesbîhê xwendin bo xwedâ
Paşî avête çihar behrê mezin
Wî xwedayê lâyezalê ins û cin
Behrê nûsret sanî behrê merhemet
Behrê qûdret behrê îrfan în hemet
Çûn ji behrê merhemet ew hate der
Qetre jê werya bi îlham ev qeder
Sed hezar û hem çihar û bîst û elf
Her yekî bû nebîyê dil şikerf
Paşî wî çêkir nûra nâmûwer
Cewherek lê kir nazer ew bû dûker
Nisfê ewwel dayî çavê heybetê
Nisfê sanî dayî çavê şefqetê
Hem kelî ew behr û kef da û dûxan
Kef buye erd û hem dûxan bu asîman
Nivîka di çêkirin çarî çîz
Erş û kursî û qelem lewhe temîz
Hate emrê padîşahê lâyezel
Malikê mûlkê celîlê zûc-celal
Ya qelem binvîs bi emrê padîşah
Ez çi binvîsim bi ferman ya îlah
Qale uktûb lâ îlah illâ ene
Hem muhemmed qasidê emrê mine
Sacîdû bê hiş kirî sed salî dî
Ser hîlîne got îlahî seyyîdî
Ez dizanim lâ îlâh îllâ tûwî
Ew muhemmed hemberî ismek bûwî
Kêjke ya sultanê ba cud û kerem
Padîşahê sermedê got ya qelem
Ger nebûya ew muhemmed lewh û erş
Min ne tânîne wucûdê ta bi ferş
Ney tû ney cennet û narê mezin
Cûmle eşya min ji bo wî çêkirin
Mûhbetê hingavtî şeq bû ew qelem
Ma li ser lewhê nivîsî dem bi dem
Serxwoş û şûkranê wî navê şêrîn
Paşî ba îlhamê rabb-ûl alemîn
Gotî ewwel ya muhemmed es-selam
Hem eleyke gotî rabbî lâyenam
Da cewaben an hebîbê izzetê
We eleyke es-selam û rehmetê
Bûye sûnnet lew selam û radd û ferd
Cûmle ehwal paşî hingî kirne erd
Wî nivîsî pêkve ûmmet qencîkâr
Cennetî û asîyan dê biçne nâr
Ûmmeta Ehmed nivîsî ehlê nûr
Ûmmet-ûn mûnzîbet-ûn rabb-ûn xafûr
Cûmle î ehwalê alem pêş û kem
Wî nivîsî bûrî û hişk bû qelem

 
Ger divêtin hûn ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hûn bibêjin es-selat


Çûn îradet hate sultanê refî
Çêkitin Adem bi vê şiklê bedî
Emrî hate goşê cebrail emîn
Qebda ê bêne ji beyda ê zemîn
Ew dilê erdê û hem hûsn û beha
Zîneta meknûn û dûrra bê bîha
Hatî cebrail û ba emrê letîf
Çengekî axê ji wê qebra şerîf
Girt û ba tasnîm û safî kir hevîr
Têkveda heta ku ew qenc bû xemîr
Bu wekî dûrra sipî wê seatê
Xewta da der cûyîbarê cennetê
Emrê cebrail kirî paşî cûnan
Wî bi girê der zemîn û asîman
Berr û behr û şerq û xerbê alemê
Hate gêran hêj ne behsa Ademê
Nê hezaran Salê çûne axîrî
Ew nebî bû Adem hîj av û herî
Paşî hingî xaliqê her sûretê
Çêkirî Adem bi destê qûdretê
Pif kirî ruhê xwe ew bû nazenîn
Lew melek hatin ji bo wî sacidîn
Bû xezîne ew ji bo dûrra yetîm
Danîye pişta wî ew nûra azîm
Paşî bir avête baxê cennetê
Xeyrî darê jê bixwe her nîmetê
Saf bi saf westane pişta wî melek
Nazirê nûra muhemmed ew melek
Gotî Adem ew melaîk bo çi her
Wî li pişta min dikin daîm nezer
Rabbê alem gotî Adem ey mûlî
Tû ji bo nûra muhemmed hamilî

Ew hebîbê min di pişta te zûhûr
Lew melek têne temaşeyê ji dûr
Gotî Adem ey xwedawendî felek
Min divêt bêne pêş min ew melek
Hem bi firmanâ xweda wê seatê
Nûr ji piştê hate nîva cebhetê
Hin di bêjin hate tilya şahidê
Lê heqîqet her di zanitin xwedê
Mislê rojê hatîye ew câ felek
Hem teheyyûr Adem û hindî melek
Gotî Adem ya rabb ew nûra qebul
Maye tiştek gotî eshabê resul
Gotî adem ya îlahî qencebêt
Bête tilyan her çi maye min divêt
Nûra Bûbekri diwastayê Emer
Binsar û Osman di xinser misteqer
Hate îbhamê dibên nûra Elî
Şolê tilyan û cennet mûncelî
Hate Hâwa û nezer da nûrâ saf
Gotî ya Adem çi nûre pir şefaf
Gotî nûra yek nebîyê mezine
Seyîd û serwerî nesla min e
Çûnkî bê emrê ji Adem bû zîhar
Nûr ji enyê hate piştê bû sitar
Nê ji darê xwarin herdûkân şêrîn
Hûlle ê cennet ji bejnê da firîn
İhbîtû mînha cemî’en hate emr
Adema dê bête vehlâkin bi sebr
Der ser endîbê bi erdê ket girî
Çendî salan rohnikê wî bûn herî
Rohnikê wî şîn kirin dar û nebat
Çûn di erdê ded û pa û mayê mat
Pir girî û xweş girî bê hed gelek
Newhe ê înna zelamnâ çû felek
Rojekî ew der sûcudê bê mefer
Pir girî û hem li erşê kir nezer
Dît nivîsî lâ îlâhe îlâllah
Bâ mûhemmed ba resûlahê şah
Got bi heqqê an mûhemmed key te neqş
Wî kirî bâ ismê xwe ber saqê erş
Tû bi xafrînî min ê bêçare bê âh
Hate cebraîl û bâ emre îlâh
Ser hilîne Adema afwâ celîl
Bo te hat û rabe ey zîba cemîl
Hûrmeta navê mûhemmed an resûl
Tewbeya te Bû qebûl û her qebûl
Çûn ji Adem nûra muhemmed bû cûda
Hate pişta şîs û burhan-il hûda
Hate aslabê bîtûnê tahirê
Qet nebû yek Jê xerab û facirê
Fewqê Ednan tâ Ji Adem îhtîlâf
Tê heya lew bi tifâqê ev mesaf
Jêrê Ednan tâ bi Abdullah gûhist
Bîst û yek babin hemî rast û dûrîst
Hin yekî Ednan û Ma’d û hem Nezar
Mûdr û îlyasin bîzan ey goşîdâr
Mudrîke paşî Xûzeyme taze eyş
Hem Kenân e paşî Nadir bû qureyş
Malik û hem Fexr û Xâlib hem Lûwey
Ka’b û Mûrre hem Kîlâb û hem Qusey
Hem ji pişta wî Quseyî pâk û saf
Ew emanet hate nik Ebdûlmenaf
Hem ji nik Ebdûlmenaf ew mûxtefî
Hate pişta Haşim ew nûra safî
Hem ji Haşim bû emenet mûnqelib
Hate bû mêvanê Ebdûlmuttalib
Silsîlâ wî tâ bi Adem dâ û bâb
Pêkve di biçne bihîştê bê hîsab
Ger divêtin hun ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hun bibêjin es-selat

Hem ji Abdûlmuttelîb bû hamîle
Fatîme hem mûdde teş bû kamîle
Ji bo Abdullah bi hûkmê sabîqe
Nûra Ehmed der cebîneş barîqe
Mazharê nûrâ Mûhemmed hatî ew
Pâk û nûranî mûeyyed hate ew
Cûbbeyê Yehya di şamêdê nûmûn
Sûfekî sipî hemî têkda bû xwîn
Girtî xwinê cûbbe ê yehya çûnar
Wê demê bû yek şehîdê bê şûwar
Hişkê bû ew xwinê birin rûzîgâr
Tâ wûcudê Abdullahê namîdâr
Taze bû ew xwin û mercân bune rêz
Rahibân got ay û way exbarê nêz
Wextê rabit Ehmedê alî alem
Nasixê tewrat û încil û sanem
Hat xudanê seyf û Qur’ana mûbîn
Xwinê Yehya bû nîşana wî yeqîn
Lêk vegeryan hem sûal û hem cewab
Way û weylê kefte nav ehlê kîtab
Wan yeqî kir Abdullah hate wucûd
Ba’adawet qast kirin qetla wî zûd

Ger divêtin hûn ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hûn bibêjin es-selat


Ehlê kizb û ehlê zûr û îftira
Çendî carân hatine um-mûl qura
Abdullah der hivzê sultanê wedûd
Nûra Ehmed dafi’ê şerrê yehûd
Abdullah mezin bu ba nâz û delal
Canê Abdûlmuttalib ew meh û sal
Xweş divê babê azîzê maderê
Rohnîya malê û zîba esmerê
Şikl û sîma mislê bedrâ asîman
Nazik û ranâ û nûra xanedan
Dîlber û mehbûb û şîrîn wek şeker
Herkesî ew dî û dil lê bu duker
Dohtî çâkanî kureyş û hem ereb
Muntezir bun pêkwe bo wî roz û şeb
Her yekî hîvî dikir ew bit qebûl
Ba yekî wî qet neda meylâ wusul
Bu di aza ew ji fikrî în û an
Yumnî nûra Ehmedî bûba sîban
Rojekî wî gote babê ey emîr
Saeta ez biçme betha û sebîr
Min ji piştê tê te der nûrek mezin
Radibitê ser serê min ew ji min
Ez di bînim minqasim bu ew duker
Yek di şerqê yek di xerbê çuye der
Tête vehcespân û çapûk bide reng
Tête ser yek mislê ewrê taze reng
Ez dibînim asîman buye dû şeq
Radibit ew nurê ta bi heft tebeq
Tête veh-fil- halî zanalî maqam
Ez dibînim tête piştamin temam
Seata rûnim li ser mehda zemîn
Min acaîp tête pêşmin aferîn
Hem ji erdê tête semê ev kelam
Wî digelte Ehmed wes-selam
Her çi darê hişkê ez çume binî
Bu hîşîn kesk ji bekan pir xenî
Bû sî û sewan li ser min nagîhan
Ez ku çum bu hişk û bê belk û xûsan
Ew remz û hale babo bêje min
Gote babî rohnîya çavê di min
Çavê min mizgîn l ite ey nazenîn
Dê ji te zahir bitin şahê emîn
Hêvîya min wasiqe Dê radibîtin
Ekrêmê alem ji te peyda bitin
Eşrefê mexlûk û siltanê cîhan
Dê ji te zahir bîtin bê şik bi zan
Min dîye der xewab û mame mûntezer
Ehmed ji pişta teye canê peder

Çûnkî Ebdillahê rabû pâkî zat
Xweş li qetla wî cihûdan kir xebat
Rahib û ehbar û hem ehlê kîtab
Ji agirê kerbê hemî bune kebab
Hatine heftê cihûd ez milkê şam
Taze beyat best û ehd dane temam
Cengî û merdê dila wer şûreger
Pêkve xwarin sund û bestên taze şer
Ta neêtê kuştin ew zîba heram
Yek ji me naêtê ax û milkê şam
Rahê sehra girt ewanê kîne dûz
Mislê kûndê her bi şev çune birûz
Zû gihîştin çune dorâ mekkihê
Ketne bestan mislê ava bin kehê
Da bibîn kengî dê bêtin firsatê
Newbedar ketne kenarê heyşetê
Rojekî wan di bi çolêde meşî
Talibê neçîr û ahûyê xweşî
Wan ku di raburî Evdillah çunan
Ba tenê tenha bi çolêde rewan
Firseta xwe dîn û rabun şûr û hesin
Çun di payde mislê gûrê dev bi xwîn

Ger divêtin hûn ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hûn bibêjin es-selat


Hem di wê rojê li sedyê bu weheb
Yanî babê Emîna alî neseb
Çun seda hat û weheb lê kir nezer
Hate Evdillahê qewmê xwînceger
Refde gûrkek hate berxê newciwan
Lê belê hişyare lê zîba şivan
Nagîhan fikrî weheb di ji asîman
Hate xwarê leşgerê rewhanîyan
Xeybeyanê keksê puşî gulîzar
Hatin û jêk rakirin ew tar û mar
Terfetûl eynê cihûd berbat kirin
Wan ji iqlîmê cîhan winda kirin
Seata sirrê ji xeybê dî weheb
Maye heyran û fe maye der eceb
Çun ji Evdillahê dît ew sir û hal
Xweş li lewhê dil nivîsî ev xeyal
Ger qebul ket min daye wî Emîna
Pak û masûmê hebîb û mûqîma

 
Ger divêtin hûn ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hûn bibêjin es-selat


Paşî wê sirra azîm û nûr û tab
Nazîlê qelbê weheb bu îttirab
Çapûk û çespan vegerya hate mal
Wî hîkayet got ji bo mala xwe hal
Hem hîkayet ji bo zewcê weheb
Hem keramet hem ji cenga bûl-eceb
Gote zewce qence qasit bî ji min
Rabî bî çî xanedana der mezin
Bêje Evdilmittalîb min Emîna
Wê li nîk zîba afîfa mûqîna

Gotî Evdillah bi bitin ew qebûl
Temşîyet dê bit û çê bît usûl
Nazik û sîma xweş dîlber ewe
Layiqê wî babê ta wî her ewe
Hatî Evdîlmûttalîb kir ba xeber
Hem di Evdillahi hûbbê kir eser

Gotî dayê rabe ey zîba xîsal
Zewceyê bo min bi xwaze bes delal
Ba cemal û ba kemal û ba edeb
Xweş eda şîrîn lîqa alî neseb
Zu di rabu Fatîma dil şadî man
Mazirê ber suretê gûlçehre kan
Pir şepal û gûl rixanê taze eyş
Sakînanê perdeyê alê qûreyş
Dil newa û pêkve naz û qende leb
Kes nedî şîrîntir ez binta weheb
Emîna gûl bu di gûlzarê cemal
Hûsnî û bê hed qad û qamet ittîdâl
Dê çi bêjim ez cemal û marîfet
Walidê Ehmed bese her ew sifet
Fatîma dît û vegerya da mina
Gote Evdillahê behsê Emîna

Mislê wê nebûn şepal û nazenîn
Nê di dînyê ne di firdewsa berîn
Carîdî çu dît û ew nazik nîhal
Lê vegera babetin herdû heval
Hate Evdilmuttalîb rakir ji mal
Çun ji babê xwestin ew ranâ şepal
Weqîyek zîv û weqîyek zeheb
Sed şitûr sed pez e wî dane weheb
Sed beqer cûmle ciwan û samîne
Bu hinarên pêkve nexta Emîne
Hate Evdilmuttalîb vê seatê
Kir tedarîk kar û barê dawetê
Çêkirin zâd û teamam bil-eceb
Hem qureyşî xwendin û hindî ereb
Emîna xemlê ji rengê gûlşenê
Zend û bazin rêştine ji rengê hinê
Xweş newa û xweş eda hatin ereb
Cuma bu ew şeb nehê mahê receb

Wê şevê anîn nîkah û aqdê best
Bûk û zava mane şerbet dane dest
Der Mekkê meşhûrî bu ev gotina
Evdillah zavaye bûke Emîna
Hesret û kerbî hemî berbat kirin
Wê şevê sed jin temamî jê mirin

Bû û zava herdû çune xelwetê
Şahîyane kefte baxê cennetê
Zu di ridwanê vekir babê cinan
Daketin dergehê nîran nagîhan
Hur û xîlman û çem û teyr û nebat
Hatine hemd û senayê xweş lûxat
Ez demê can bexşî cîbrîlê emîn
Mijde da ehlê semawat û zemîn

Rabê mizgînî bibe ji mexlûqan re
Ji asîman û erdê ta teht-es-sere
Xûlxulê peyde bu der heft asîman
Sewtê tesbîhê melek çu lamekan
Hate xwarê Cebraîl û mijde da
Keksê alâ yek li banê Kabê da
Mijde da mexlûqê ha ê behr û ber
Cûmle heywanetan zanî ev xeber
Xweş nîda hat ez yesar û meymene
Nura Ehmed hatî çu nîk Emîne
Hatê nuranî şef-îl mûznîbîn
Hatê xeyr-ûn-nasê xetmûl mûrselîn
Wê şevê hindî sanem bun sernûgun
Textê İblîsê leîn buwa ji gun
Lew li ser suret revî teşbîhê mar
Hate gohê bo qûbeysê kir hewar
Zûryeta wî cûnle hatin bê newa
Ew çi hale bêje me wî gote wa

Lew li min çêbuye tirs û zelzele
Ba Muhemmed Emîna bu hamîle

Hatî dewra Ehmedî dewra me çu
Lat û İzza dê bikat bê av û ru
Yek j ime êdî nehiştin bit eyan
Wî li me rê girt çuna asîman
Ronîya herdu cîhan û millatan
Ummeta wî çêtirîne ummetan
Hate xwin rêzê cîhan qir seffaq
Em ji deste wî hemî dê bin helaq
Dê çi bit halê me û tedbîr û ray
Ay û way û ay û way û ay û way
Hem di sûbha wê şevê dewlet fûzun
Textê şahanê cîhan bun sernûgun
Bê tekelûm ma devê hindî milûk
Şah eger hakim eger mîrê bilûk
Emîne gote şeş meh çune ser
Min ji hemla xwe nedî qet yek eser
Ger divêtin hun ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hun bibêjin es-selat

Paşî şeş meh gote min awazê xeyb
Min li te mizgîne Pakîze ceyb

Wî digel te xatemê peyxemberan
Nasixê herfa kîtab û defteran

Lê di xewnê de me dîtin bê eded
Enbîya û remz û nîşan û sened
Ewwela min dî ji min nurek diçit
Qesrê bûrsa min ji Eqsa wî didît

Mahî ewwel hatî Adem teyyîba
Kir selam û gote hemlê merheba
Mahî sanî hatî Şît ez meymene
Gote min mizgîn li te ya Emîne
Mahî rabi Nuh û Xamis Hud û hem
Hatine mizgînî da min ez kerem
Mahî sadis hatî İbrahîm Xelîl
Da min mizgînî ji wê hemlê celîl

Mahî sabi hatî İsmaîl zebîh
Mijde bexşî min ji wî hemlê melîh

Mahê samin hatî Mûsa ba wefa
İbşîrêya Emîne bil Mistefa
Mahê tasi hatî îsa ji asîman
Mijde da min hatî siltanê cîhan
Ew ku şeş meh çun ji hemlê mûnqelîb
Gote Evdillahê Evdilmuttalîb
Ba ticaret dê biçita semtê şam
Der Medîne bar bikî temr û team

Wê demê dê Emîna godek bibê
Yek ziyafet lazime dawet bibê
Evdillah an meh û ruwê gûlîzar
Der Medînê şerbeta mergê wexwar
Emrê Evdillahê bîst û pênc û sal
Burî û kir ji wê dinya îrtîhal
Çun ji Evdilmuttalîb ew waqîe
Herdu çavê Emîna bun damîe
Esmerê min ma ji xelkê karîwan
Hatine pey dane ew ruh û rewan

Kan habîbê min dilê min bu dûnîm
Ax û hesret godekê min ma yetîm
Dar û ber bo wî girîn wê seatê
Av û ronîk nedînê qet mûhletê

Hem melek rabun û gotin ya kerîm
Nê hebîbê te Mihemmed ma yetîm

Malikê milkê ezîm da ew cewab
Çêtirim bo wî ji xeyra dê û bab

Ey xwedawendanê aqlê mûsteqîm
Kes nizanit qiymete dûra yetîm
Ger divêtin hun ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hun bibêjin es-selat
Ez rebî-ûl ewwela şeb ruşene
Heştê şev burîn li helmê Emîne
Ya nehê zail jbu ji tirs û xena
Ya dehê bu mijdedar xîf û mîna
Yanzde hem bu xûlxûl û awaz û hem
Zimzima tesbîh û hindî der herem
Diwanzde hem hil bu şemala dewletê
Emîna mabu tenê der xelwetê
Wê şevê der Kabê Evdilmuttalîb
Mabu bo tamîra erdê mûxelîb
Emîna got mam bi tenî bê mêr û jin
Ez demek tirsam û lerze hat emin
Min dî xanî ronî bu xayet belê
Çarî jin hatin ji riknê menzelê
Ba cemal û hisn û nuranî qemer
Hûlleyê istebreq û sûndûs li ber
Leleha têr ew ji ava kewserê
Zûlfîha sed tena dane enberê
Bejn û bala ser û sîmayê şefaf
Min şibhandin tuxmeyê Evdilmenaf
Yek li destê rastê hat û yek li çep
Yek li pişt û yek li pêş min ba edeb
Ew kî bun Hewa û Sara Asîye
Yek li pêş min Meryema îmranî ye
Meryemê hisn û melahat zêde bu
Palveda bu ew ji bo min tekye bu
Nagîhan bu zimzim û tesbîh û deng
Ba lûxathayê muxtelîf reng û reng

Rast û çep min di kewakip têk firin
Qafê ta qafê cîhan bu enwerîn

Pêkve dinya min dî buye qûrsê nur
Meşriq û mexrib didîtin min ji dur

Keskê alâ yek di xerbêda me dî
Yek li şerqê yek li banê Kabê dî

Emrê Cebraîl kirî mîrê mezin
Mijde da ehlê semawat û zemîn

Daketin dergahê nîran bê guman
Şahîyane hur û wîldanê cinan
Xûlxûlûn horî di qasrê cennetê
Kî dizanit kar û barê qudretê

Hatî Cebraîl melaîk fewce fewc
Çar kenarê mekkehê bune mewce mewc
Nagîhan ez tîhnî bum wê seatê
Min dî da destê min tasek şerbetê

Sipî û wek şîr şêrîn wek esel
Nê ji wê şî û esel bune mesel
Min wexwar û tîhnî çu filhal ji min
Teyrekî sipî hat û per malî di min
Wê demê min bu Mihemmed Mistefa
Nura can û madena sidq û sefa
Ger divêtin hun ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hun bibêjin es-selat
Cûmle zeretê cîhan da ev nîda
Kirne gazî pêkve gotin merheba
Merheba ey sirrê furqan merheba
Merheba ey derdê derman merheba
Merheba ey canê baqî merheba
Merheba ey işşaqî saqî merheba
Merheba ey alî siltan merheba
Merheba ey kanê îrfan merheba
Merheba ey şemsê taban merheba
Merheba ey canî canan merheba
Merheba ey qurret-ûl aynî xelîl
Merheba ey xasê mehbûbê celîl
Merheba ey rehmeten-lil-alemîn
Merheba ente şefî-ûl mûznîbîn
Merheba ey afîtabê bê zewal
Merheba ey mahê tabê lâyezal
Merheba ey bûlbûlê baxê wîsal
Merheba ey eşînayê zûl-celal
Merheba ey nurî xurşîdê xweda
Merheba ey tû ji heq nabî cuda
Merheba matlubê alem her tû wî
Merheba ewlâdê Haşem her tû wî
Merheba ey nura heq ra mazharî
Merheba ey ewlîyan ra serwerî
Merheba hatî şivanê ûmmetê
Merheba hat bo me nura dewletê
Merheba ey bedrê alem ya mûnîr
Merheba ey xelkê girtî destegîr

Merheba siltanê cûmle embîya
Merheba ey nurê çeşmê esfîya
Ger divêtin hun ji agir bibin felat
Bi esq û sewq hun bibêjin es-selat
 
KAYNAK : Mela Husene Bateyi  : M.Xalıd Sadinî
 

Gold Firmalar